Czy masz świadomość tego, jak bardzo stopy dziecięce różnią się od stóp dorosłego? Nie są ich miniaturą – jak może się wydawać. Ich kości, stawy, mięśnie rozwijają się każdego dnia i każdy ruch (lub jego ograniczenie) mają znaczenie. Jak więc podejść do wyboru odpowiednich butów dziecięcych? 

Marianna Czerwiec – fizjoterapeutka dziecięca, specjalizująca się w korekcji wad postawy – wyjaśnia, dlaczego właściwy wybór butów dla dziecka ma kluczowe znaczenie. W jej artykule znajdziesz konkretne porady, jak unikać błędów, które mogą wpłynąć na rozwój stóp Twojego dziecka. 

Przeczytaj, co doradza fizjoterapeuta i jakie buty dziecięce wybrać, aby wspierać zgodny z naturą Twojego dziecka.

Wpływ butów dziecięcych na rozwój stóp

Wpływ butów dziecięcych na morfologię stóp po raz pierwszy zauważono ponad 100 lat temu. U osób dorosłych nieprawidłowe obuwie może sprzyjać rozwojowi m.in.: płaskiej stopy, palucha koślawego oraz zwężeniem stóp.

Jednak w przeciwieństwie do stóp dorosłych, stopy dzieci pozostają plastyczne, ponieważ podlegają zmianom rozwojowym aż do okresu dojrzewania. Dlatego dzieciństwo to kluczowy okres, aby zrozumieć, w jaki sposób buty dziecięce mogą wpływać na naturalny rozwój stóp. W tych najwcześniejszych latach ważne jest, by dzieci zbudowały silne oraz sprężyste stopy.

Badania z różnych krajów, wykazują, że ok. 70% dzieci (!) uczęszczających do szkoły nosi źle dopasowane buty.

Rola butów dla dzieci w rozwoju organizmu

Wybór najlepszych butów dla dziecka nierzadko spędza sen z powiek wielu rodzicom. W mojej pracy gabinetowej często spotykam się z wątpliwościami i pytaniami „jakie buty dziecięce będą odpowiednie?”

Zacznijmy od tego, że najważniejsza jest całościowa ocena postawy ciała dziecka. Nie badamy osobno stopy w oderwaniu do reszty ciała. Ważne aby wiedzieć jak rozwija się całe ciało.

Odpowiednie buty dla dzieci możemy dobrać wtedy, gdy wiemy, czy stopa dziecka rozwija się prawidłowo, czy może mamy do czynienia z wadą stopy. Warto więc udać się do fizjoterapeuty w celu dokładnego zbadania stóp. 

Kiedy udać się z dzieckiem do fizjoterapeuty?

Pamiętaj – rozwój stopy ludzkiej ma kluczowe znaczenie dla nauki motorycznej dzieci i młodzieży, ponieważ zapewnia podstawowe wymagania dotyczące dwunożnego poruszania się i stabilnej pozycji.

Buty dziecięce powinny więc przede wszystkim chronić stopę przed środowiskiem zewnętrznym, a co najważniejsze, umożliwiać optymalny rozwój i funkcjonowanie. Wpływ butów dla dzieci na rozwój stóp zdecydowanie potwierdza fakt, że buty są często stosowane w leczeniu deformacji stóp i niektórych urazów układu mięśniowo-szkieletowego. 

Dlatego ważne jest, aby buty dziecięce były projektowane tak, aby były odpowiednio dopasowane i nie zakłócały rozwoju stopy pediatrycznej. W butach powienien być możliwy nieskrępowany ruch stopy. Jednak często wewnątrz buta pozostawia się za dużo lub za mało miejsca na palce.

Jakie są trendy w butach dziecięcych?

Niestety obecnie rynek butów dziecięcych jest napędzany zachowaniami i trendami konsumenckimi. Buty dla dzieci są najczęściej opracowywane jako 'mini’ buty dorosłych. Dopiero w drugiej kolejności brane są pod uwagę afekty zdrowotne.

Stopa dziecka różni się od stopy dorosłego. W związku z tym but zapewniający amortyzację i stabilność oraz wygodę, do której przywykła stopa dorosłego, może wydawać się twardy i niewygodny dla dziecka.

Źle dopasowane buty dziecięce mogą mieć trwały wpływ na wzorce chodu i rozwój stopy, powodując nieprawidłowości w tym obszarze. Na przykład: zbyt mała przestrzeń na palce może powodować rozwój palucha koślawego (tzw. hallux).

Buty dziecięce barefoot – dla rozwijających się stóp dziecięcych

Nacisk podeszwowy podczas noszenia najbardziej elastycznych butów dziecięcych jest podobny do tego, który występuje boso. To mechaniczne sprzężenie zwrotne może poprawić propriocepcję, a to pożądana cecha w przypadku maluchów uczących się chodzić i starszaków, których stopa będzie się rozwijała jeszcze przez wiele lat.

W przypadku prawidłowego rozwoju stopy i braku wskazań do noszenia innych butów dziecięcych, z pełnym przekonaniem polecam barefootowe buty dla dzieci. Dlaczego?

Stopa powinna mieć jak najwięcej możliwości ruchu. Idealne buty dla dzieci nie przeszkadzają w ruchu – takie właśnie są buty dziecięce baretoot. Stopa nie potrzebuje dodatków w postaci: usztywnienia wokół kostki, wyprofilowanej wkładki, nieruchomej podeszwy, twardego zapiętka czy wąskich nosków buta.

Poznaj barefoot

Podsumowując, jakie są cechy dobrego buta dla dziecka?

• Zgina się w 1/3 długości
• Można go skręcić w obie strony
• Posiada elastyczny zapiętek
• Z przodu buta jest komfortowe miejsce na paluszki dziecka
• Wkładka buta jest płaska

Stanowczo odradzam profilaktyczne stosowanie wkładek profilujących oraz bez wyraźnego wskazania specjalisty – przyniesie to więcej szkody niż pożytku.

Elastyczne buty dziecięce

Bibliografia

1. Breet M.C., Venter R.: Are habitually barefoot children compelled to wear ill-fitting school shoes? A cross-sectional study. BMC Pediatrics, 2022.
2. Hollander K., Elsabe de Villiers J., Sehner S.,Wegscheider K., Braumann K.M.,Venter R., Zech A.: Growing-up (habitually) barefoot influences the development of foot and arch morphology in children and adolescents, Scientific Reports, 2017.
3. Squibb M., Sheerin K., Francis P.: Measurement of the Developing Foot in Shod and Barefoot Paediatric Populations: A Narrative Review, Children, 2022.
4. Gimunová M., Kolářová K., Vodička T., Bozděch M., Zvonař M.: How barefoot and conventional shoes affect the foot and gait characteristics in toddlers, PLoS One, 2022.
5. Hillstrom H. J., Buckland M. A., Slevin C.M., Hafer J. F., Root L.M., Backus S. I., Kraszewski A. P., Whitney K. A., Scher D. M., Song J., Furmato J., Choate C. S., Scherer P.R.: Effect of shoe flexibility on plantar loading in children learning to walk, Journal of the American Podiatric Medical Association, 2013.
6. Notatki własne ze szkolenia „Globalna Terapia Stopy” (Piotr Kostrzębski)